Samen met dominee en adjunct-directeur Joost Sijl regelt ze de laatste praktische details voor het nieuwe Veterans Total Care Institute (VTCI), een kliniek voor getraumatiseerde militairen die binnenkort in bosrijk Soesterberg de deuren moet openen.
Hoefnagels, oprichter/directeur van VTCI, hoopt op een zacht prijsje voor het kleed of, vertelt ze onderweg naar een winkel in Amersfoort. Het opzetten van een alternatief voor de bestaande behandelinstituten voor militairen is vooralsnog liefdewerk oud papier.
Hoefnagels leerde Sijl kennen via haar man, die met trauma’s kampt sinds uitzending naar Rwanda, een humanitaire missie in 1994 waaraan Sijl ook deelnam. Zijn psychische problemen drukken zwaar op zowel hem als zijn gezin, vertelt Hoefnagels. Nadat hij een tijdlang opgenomen was geweest, viel bijvoorbeeld de thuiskomst tegen. “Dan zit je elkaar thuis een beetje aan te kijken”, omschrijft ze. “Dat kun je beter samen doen, dacht ik. Dat hoorde ik bij veel partners van veteranen.”
Het bij de zorg betrekken van partner en kinderen is de centrale filosofie achter het behandelcentrum dat ze nu uit de grond stampt. “Dat zie ik defensie zelf voorlopig niet doen.” Inmiddels hebben ruim zeshonderd militairen aangegeven interesse te hebben in een intake-gesprek. Met een zorgconsulent is becijferd dat VTCI kan uitgroeien tot een instituut met vijf filialen.
Bestaande instanties staan niet te juichen. De reacties op de nieuwkomer variëren van neutraal en afwachtend tot ronduit afwijzend. “Ik ben er niet blij mee”, zegt Jos Weerts van het Veteraneninstituut, het eerste aanspreekpunt voor militairen die hulp zoeken na uitzending. “Er is een goed sluitend zorgsysteem, zonder wachtlijsten. We hebben vorig jaar niet één klacht ontvangen. Door toch te roepen dat het allemaal niet klopt, geef je mensen die in de problemen zitten een verkeerd signaal. Je creëert wantrouwen waar juist vertrouwen cruciaal is. Daardoor houd je ze weg bij goede hulpverlening.”
Kolonel-arts Wim Wertheim van Militair Revalidatie Centrum Aardenburg wantrouwt de motieven van nieuwkomers in de veteranenzorg. Behalve Cindy Hoefnagels melden zich geregeld vrijgevestigde therapeuten en re-integratie coaches.
“Veteranen staan volop in de aandacht. Ze zijn een lonend doel. Om commerciële redenen springen daar allerlei partijen op. Daar ben ik geen voorstander van”, zegt de arts.
Door middel van een landelijk netwerk van gespecialiseerde zorginstellingen biedt de krijgsmacht zelf volgens hem de beste zorg. Als werkgever heeft defensie daar bovendien nadrukkelijk de verantwoordelijkheid voor.
Het landelijk zorgsysteem is een nog pril samenwerkingsverband van negentien instellingen voor geestelijke gezondheidszorg, met het Veteraneninstituut als gezamenlijk loket. Het heeft volgens Fer Unck, psychiater en voorzitter van het landelijk zorgsysteem voor veteranen, veel moeite gekost die samenwerking van de grond te krijgen. Als patiënten vervolgens weglopen naar nieuwe klinieken, gaat mogelijk de opgebouwde expertise verloren.
“Angst voor het nieuwe”, reageert Hoefnagels voorzichtig. Ze verbaast zich over de weerstand die ze ontmoet, terwijl ze hard op weg is aan alle wettelijke vereisten voor een zorginstelling te voldoen. Om geld is het haar niet te doen, benadrukt ze. “Tot nu toe kost het alleen maar geld.”
Bovendien blijkt uit haar tellingen dat de markt groot genoeg is. Alleen al de missie Uruzgan levert volgens een snelle berekening van Sijl zo’n negenhonderd militairen met psychische klachten op. “Dat is een ondergrens.” Uit eerdere missies lopen bovendien nog duizenden (ex-)militairen rond die baat kunnen hebben bij behandeling.
Erwin Hermans, voorzitter van de Bond van Nederlandse Militaire Oorlogs- en Dienstslachtoffers, wil vooral kwaliteitsgaranties. “Alles is prima, prachtig, geweldig. Met commercie is ook niets mis, míts het mensen helpt.” De kliniek van Hoefnagels geeft hij het voordeel van de twijfel. Ernaar verwijzen zal hij echter pas doen als ‘er een bewezen kwaliteitslabel aan hangt’. “Dat geldt voor alle zorg, maar nog extra voor veteranen en hun gezinnen. Het is een kwetsbare groep.
